Максім Гарэцкі — Браму скарбаў сваіх адчыняю

Дзяржаўная ўстанова культуры «Пастаўская цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма» Пастаўская цэнтральная раённая бібліятэка — Браму скарбаў сваіх адчыняю — бібліяграфічны паказальнік з нагоды 125-годдзя нараджэння М. Гарэцкага

 Пас­та­вы, 2018

Мак­сім Гар­эц­кі нарад­зіў­ся у 1893 год­зе ў вёс­цы Малая Бага­ць­каўка, што на Мсціслаўш­чыне, у сялян­скай сям’і, дзе акра­мя яго было яшчэ чацвё­ра дзя­цей. Хлоп­чык меў доб­рую музыч­ную памя­ць і граў на скрып­цы, бала­лай­цы, з захап­лен­нем слу­хаў і запа­мі­наў народ­ныя пес­ні. Пачат­ко­выя веды набы­ваў у сусед­няй вёс­цы Вялікая Бага­ць­каўка, потым — у двух­клас­ным вучы­ліш­чы ў Воль­шы, што на Аршанш­чыне.

У 1909 год­зе пас­ту­піў у Горы-Горац­кае камор­ніц­ка-агра­на­міч­нае вучы­ліш­ча, якое скон­чыў у 1913 год­зе. У 1912 год­зе ў газе­це “Наша ніва”, якая выда­ва­ла­ся ў Віль­ні, пачалі з’яўляцца кар­эс­пан­д­эн­цыі, допі­сы, натат­кі Гар­эц­ка­га, а 25 студ­зе­ня 1913 года там жа пад псеў­дані­мам Мак­сім Бела­рус было апуб­лі­ка­ва­на яго пер­шае апа­вя­данне “У лаз­ні”.

Па закан­ч­эн­ні вучо­бы Гар­эц­кі жыў ў Віль­ні, дзе пра­ца­ваў камор­ні­кам Зем­леў­па­рад­ка­валь­ных камісій Вілен­скай губер­ні і дзе ён пазна­ё­міў­ся з Янкам Купа­лам, Змітра­ком Бяду­лем. Там жа ў 1914 год­зе быў выдад­зе­ны і пер­шы збор­нік мала­до­га пісь­мен­ніка пад назваю “Рунь”.

Мак­сім Гар­эц­кі — пісь­мен­нік шмат­гран­на­га тален­ту: пра­за­ік, дра­ма­тург, кры­тык, пуб­лі­цыст, перак­лад­чык, гісто­рык літа­ра­ту­ры, фалькла­рыст. Ён унёс вялікі ўклад у нацы­я­наль­нае пісь­мен­ства. Уся яго твор­час­ць пра­сяк­ну­та пачуц­цём любо­ві да Рад­зі­мы, яе гісто­рыі, тра­ды­цый, нацы­я­наль­най куль­ту­ры. Нацы­я­наль­ная ідэя натх­ня­ла пісь­мен­ніка, абуд­жа­ла яго дум­ку і пачуц­цё, вызна­ча­ла змест твор­час­ці. Пяру Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га нале­жы­ць шэраг грун­тоў­ных гісто­ры­ка-літа­ра­тур­ных прац, якія ста­я­ць ля выто­каў нацы­я­наль­на­га літа­ра­ту­раз­наўства. Няма­ла зра­біў ён і як вучо­ны-мова­з­наў­ца для выпра­цоўкі ста­лых норм і агуль­на­га ўзба­га­ч­эн­ня бела­рус­кай літа­ра­тур­най мовы, у асаб­лі­вас­ці мовы мастац­кай про­зы. Ёсць усе пад­ста­вы лічы­ць яго адным з пачы­наль­нікаў бела­рус­кай нацы­я­наль­най пра­за­іч­най тра­ды­цы.

Асноў­ныя выдан­ні

1. Гар­эц­кі, М.І. Збор тво­раў: у 4 т. / М.І. Гар­эц­кі. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра. — 1984—1986. — 4 т.
2. Гар­эц­кі, М.І. Тво­ры / М. Гар­эц­кi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 2016. — 931, [1] с. — (Зала­тая калек­цыя бела­рус­кай літа­ра­ту­ры ; т. 12).
3. Гар­эц­кі, М.І. Тво­ры: апа­вя­дан­ні, апо­вес­цi / М.І.Гарэцкi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 1995. — 446 с. — (Біб­ліят­эка бела­рус­кай класікi).
4. Гар­эц­кі, М. Вілен­скія каму­на­ры: раман-хроніка. Кама­роўская хроніка: апо­вес­ць / М. Гар­эц­кi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 1997. — 542 с., 1 л. партр.
5. Гар­эц­кі, М.I. Гісто­рыя бела­рус­кай літа­ра­ту­ры / М.І. Гар­эц­кі. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 1992. — 478, [1] с. — (Спад­чы­на).
6. Гар­эц­кі, М.І. Дзве душы: [апо­вес­ці] / М. Гар­эц­кi. — Мінск: Попур­ри, друк 2015. — 253, [2] с. — (Мая бела­рус­кая кні­га).
7. Гар­эц­кі, М.І. Дзве душы: апо­вес­ць / М. Гар­эц­кi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 2008. — 108, [1] с.
8. Гар­эц­кі, М.І. На імпе­ры­я­лі­стыч­най вайне: запіскі сал­да­та 2‑й батар­эi N‑скай арты­ле­рый­с­кай бры­га­ды Ляво­на Заду­мы / М. Гар­эц­кі. — Мінск: Бела­рус­кая наву­ка, 2014. — 169, [2] с., 1 л. партр.
9. Гар­эц­кі, М.І. Пры­са­ды жыц­ця: апа­вя­дан­ні, апо­вес­ці / М.І. Гар­эц­кi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 2003. — 479 с. — (Бела­рус­кая про­за ХХ ста­годдзя).
10. Горец­кий, М.И. Род­ные кор­ни: избран­ное: [пере­вод с бело­рус­ско­го] / М. Горец­кий. — Минск: Звяз­да, 2014. — 349, [2] с.
11. Гар­эц­кі, М.І. Рунь: апа­вя­дан­ні, апо­вес­ці: [для стар­эй­ша­га школь­на­га ўзрос­ту] / М.І.Гарэцкi. — Мінск: Мастац­кая літа­ра­ту­ра, 2009. — 317, [2] с. — (Школь­ная біб­ліят­эка).

Пра жыц­цё і твор­час­ць Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га

1. Горец­кий, М. Пес­ни лир­ни­ка: рас­ска­зы / Мак­сим Горец­кий // Неман. — 2013. — № 8. — С. 88—106.
2. Аб жыц­ці і твор­час­ці пісь­мен­ніка Гар­эц­кі Мак­сім Іва­навіч // Бела­рус­кая энцы­кла­пе­дыя ў 18 т. — Мінск, 1996. — Т. 5. — С. 81.
3. Горец­кий Мак­сим Ива­но­вич // Рес­пуб­ли­ка Бела­русь: энцик­ло­пе­дия: [в 7 т.] — Минск, 2006. — Т. 3. — С. 131.
4. Гар­эц­кі Мак­сім Іва­навіч // Куль­ту­ра Бела­русі: энцы­кла­пе­дыя: [у 6 т]. — Мінск, 2011. — Т. 2. — С. 537—538.
5. Гар­эц­кі Мак­сім Іва­навіч // Бела­рус­кі фальк­лор: энцы­кла­пе­дыя: у 2 т. — Мінск, 2005. — Т. 1. — С. 334—335.
6. Гар­эц­кі Мак­сім Іва­навіч // Тэатраль­ная Бела­русь: энцы­кла­пе­дыя: у 2 т. — Мінск, 2002. — Т. 1. — С. 255.
7. Гар­эц­кі Мак­сім Іва­навіч // Бела­рус­кая мова: энцы­кла­пе­дыя / пад рэдак­цы­яй А. Я. Міх­неві­ча. — Мінск, 1994. — С. 123—125.
8. Мак­сім Гар­эц­кі // Их име­на­ми назва­ны… Ули­цы Мин­ска: энцик­ло­пе­ди­че­ский спра­воч­ник / [ред­кол.: В. В. Анд­ри­е­вич (гл. ред.) и др.]. — Минск, 2014. — С. 102.
9. Мак­сім Гар­эц­кі // Бела­рус­кія пісь­мен­нікі (1917—1990): давед­нік / [склад. А.К. Гард­зіц­кі]. — Мінск, 1994. — С. 129—131.
10. Гар­эц­кі Мак­сім // Бела­рус­кія пісь­мен­нікі: біябіб­ліягр. слоўнік: у 6 т. / [рэд­кал.: І.Э. Баг­да­но­віч і інш.]. — Мінск, 1992. — Т. 2. — С. 148—155.

*****

1. Буга­ёў, Д.Я. Мак­сім Гар­эц­кi / Д.Я. Буга­ёў. — Мінск: Бела­рус­кая наву­ка, 2003. — 239 с.
2. Голуб, Т.С. У твор­чай май­ст­эр­ні класіка: тэкс­та­ло­гія тво­раў Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / Т.С. Голуб. — Мінск: Бела­рус­кая наву­ка, 2002. — 157 с., 1 л. партр.
3. Гар­эц­кі, Р. Ахвярую сваім “я”… (Мак­сім і Гаўры­ла Гар­эц­кія) / Р. Гар­эц­кi. — Мінск: Бела­рус­кая наву­ка, 1998. — 287 с. — (Люд­зі бела­рус­кай наву­кi).
4. Даса­е­ва, Т.М. Лета­піс жыц­ця і твор­час­ці Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / АН Бела­русi. Інсты­тут літа­ра­ту­ры імя Я. Купа­лы / Т.М. Даса­е­ва. — Мінск: Наву­ка і тэхніка, 1993. — 87 с.
5. Чыгрын, І.П. Паміж былым і будучым: про­за Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / І.П. Чыгрын. — Мінск: Бела­рус­кая наву­ка, 2003. — 166 с.

*****

1. Гар­эц­кі Мак­сім (6(18).02.1893 г. — 10.02.1938 г.) // 250 асоб з Бела­русі ў дыя­ло­гах куль­тур = 250 people from Belarus in the dialogue of cultures / [рэд.: Т.Л. Пісар­эн­ка, Л.У. Язы­ко­віч; пер. на англ. мову Л.М. Сера­ды]. — Мінск, 2008. — С. 220— 222.
2. Мак­сі­мо­віч, В.А. Праб­ле­ма “Дзвюх душ” у твор­час­цi М. Гар­эц­ка­га / В.А. Мак­сі­мо­віч // Шып­шы­на­вы край / В.А. Мак­сі­мо­віч. — Мінск, 2002. — С. 100—118.
3. Мар­ці­но­віч, А. “Пры­са­ды, пры­са­ды жыц­ця май­го!”: Макcім Гар­эц­кі / А. Мар­ці­но­віч // Хто мы, адкуль мы… / Алесь Мар­ці­но­віч. — Мінск, 2008. — С. 420—428.
4. Мак­сі­мо­віч, В.А. Шля­хам слу­ж­эн­ня Бела­русі (Мак­сім Гар­эц­кі) / В.А. Мак­сі­мо­віч // Шля­хам спазнан­ня існа­сці / В.А. Мак­сі­мо­віч. — Мінск, 2011. — С. 97—110.
5. Мушын­скі, М.І. Мак­сім Гар­эц­кі. 1893—1938 / М.І. Мушын­скі // Гісто­рыя бела­рус­кай літа­ра­ту­ры XX ста­годдзя: у 4 т. / [рэд­кал.: У. В. Гніла­мё­даў [і інш.] ; навук. рэд.: І.Я. Наву­мен­ка, В.А. Кава­лен­ка]. — Мінск, 2001. — Т. 1. — С. 381—427.
6. Мяс­нікоў, А.Ф. Мак­сім Гар­эц­кі (1893—1938): Мак­сі­ма­ва доля / А.Ф. Мяс­нікоў // Сто асоб бела­рус­кай гісто­рыі: гіста­рыч­ныя парт­р­эты / А.Ф. Мяс­нікоў. — Мінск, 2008. — С. 225—228.
7. Шала­до­наў, І.М. Нацы­я­наль­на-этыч­ны кан­ц­эп­ту­алізм “малой про­зы” Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / І.М. Шала­до­наў // Выпра­ба­ванне чала­веч­на­сці / І.М. Шала­до­наў. — Мінск, 2008. — С. 54—75.

*****

1. Ярмо­лен­ка, А. Хра­на­топ і куль­тур­ная памя­ць у твор­час­ці Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / А. Ярмо­лен­ка // Род­нае сло­ва. — 2017. — № 11. — С. 11—13.
2. Трац­цяк, З. Тэма “Непра­д­вы­зна­ча­на­га здрад­ніцтва” ў бела­рус­кай даку­мен­таль­на- мастац­кай ваен­най про­зе: на прыклад­зе тво­раў А. Ада­мо­ві­ча і М. Гар­эц­ка­га / З. Трац­цяк // Полы­мя. — 2017. — № 8. — С. 127—132.
3. Буй­но­ўская, В. “Сло­ва пра паход Іга­ра­вы” ў перак­лад­зе Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / В. Буй­но­ўская // Род­нае сло­ва. — 2017. — № 6. — С. 14—16.
4. Ярмо­лен­ка, А. Катэ­го­рыі часу і прас­то­ры ў апо­вес­цях Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / А. Ярмо­лен­ка // Род­нае сло­ва. — 2016. — № 9. — С. 15—19.
5. Яка­вен­ка, Н. Пісь­мен­ніц­кі перак­лад як мастац­кае мад­э­ля­ванне све­ту / Н. Яка­вен­ка // Полы­мя. — 2016. — № 4. — С. 131—144.
6. Пра перак­ла­ды з рус­кай на бела­рус­кую мову тво­раў А. Фад­зее­ва “Раз­гром” і М. Шола­ха­ва “Яны зма­галі­ся за Рад­зі­му”, ажыц­цёў­ле­ныя класі­ка­мі бела­рус­кай літа­ра­ту­ры М. Гар­эц­кім і М. Лужані­ным. Драз­до­ва, З. Маляўні­чая сіла сло­ва / З. Драз­до­ва // Полы­мя. — 2016. — № 3. — С. 151—163.
7. Бель­скі, А. Мак­сім Гар­эц­кі пра Але­ся Гару­на: (мат­э­ры­ял да вывуч­эн­ня тэмы “Алесь Гарун” у 9‑м кла­се) / А. . Бель­скі // Бела­рус­кая мова і літа­ра­ту­ра. Серыя “У дапа­мо­гу педа­го­гу”. — 2016. — № 1. — С. 40—42.
8. Карп, А. Літа­ра­тур­ная кры­ты­ка Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га: кан­ц­эп­цыя і рэалі­за­цыя / Але­на Карп // Полы­мя. — 2016. — № 1. — С. 135—141.
9. Губ­ская, В. Асэн­са­ванне твор­чай спад­чы­ны Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га ў наву­ко­вай дзей­на­сці Міха­ся Мушын­ска­га / В. Губ­ская // Род­нае сло­ва. — 2016. — № 1. — С. 22—24.
10. Глаз­ман, Л. Самаід­эн­ты­фіка­цыя асо­бы ў філа­соф­скім асэн­са­ван­ні пісь­мен­ніка: на мат­э­ры­я­ле апа­вя­дан­няў Леані­да Андр­эе­ва і Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / Л. Глаз­ман // Полы­мя. — 2015. — № 8. — С. 124—128.
11. Глаз­ман, Л. Адлюстра­ванне самаід­эн­ты­фіка­цыі асо­бы ў апа­вя­дан­нях Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га і Леані­да Андр­эе­ва / Л. Глаз­ман // Род­нае сло­ва. — 2015. — № 6. — С. 15—19.
12. Глаз­ман, Л. “Таям­ні­цы жыц­ця” ў апа­вя­дан­нях Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га і Леані­да Андр­эе­ва / Л. Глаз­ман // Род­нае сло­ва. — 2014. — № 9. — С. 19—22.
13. Час­нок, І. Нара­ты­ў­ная стратэ­гія ў апо­вес­ці “Ціхая плынь” Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / І. Час­нок // Род­нае сло­ва. — 2014. — № 9. — С. 14—18.
14. Кабр­жыц­кая, Т. Пер­шая сусвет­ная вай­на ў літа­ра­ту­ры : “Рас­кі­да­ны род­ны край” у тво­рах Алек­сы Кобе­ца, Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га, Сяр­гея Пясец­ка­га / Т. Кабр­жыц­кая, М. Хмяль­ніц­кі // Род­нае сло­ва. — 2014. — № 5. — С. 3—8.
15. Ярмо­лен­ка, А. Твор­час­ць Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га ў літа­ра­тур­на-кры­тыч­ных арты­ку­лах яго сучас­нікаў / А. Ярмо­лен­ка // Род­нае сло­ва. — 2014. — № 5. — С. 15—17.
16. Чар­ня­кевіч, Ц. Мак­сім Гар­эц­кі і мета­фізіка / Ц. Чар­ня­кевіч // Мала­до­с­ць. — 2013. — № 2. — С. 106—108.
17. Васю­чен­ко, П. Что оно и отку­да оно? / П. Васю­чен­ко // Неман. — 2013. — № 2. — С. 159—164.
18. Губ­ская, О. Жизнь, вопло­щен­ная в сло­ве: еще раз о романе М. Горец­ко­го “Вилен­ские ком­му­на­ры” / Оль­га Губ­ская // Неман. — 2013. — № 2. — С. 144—158.
19. Даса­е­ва, Т. Якуб Колас і Мак­сім Гар­эц­кі / Т. Даса­е­ва // Род­нае сло­ва. — 2013. — № 2. — С. 13—16.
20. Запар­ты­ка, Г. Мак­сім Гар­эц­кі ва ўспа­мі­нах сучас­нікаў / Ган­на Запар­ты­ка // Род­нае сло­ва. — 2013. — № 2. — С. 71—74.
21. Іофе, Э. Мак­сім Гар­эц­кі — бела­ру­саз­наў­ца / Э. Іоф­фе // Род­нае сло­ва. — 2013. — № 2. — С. 6—12.
22. Рагаў­цоў, В. Вер­баль­ныя срод­кі ў дра­ма­тыч­ным абраз­ку “Жар­таўлі­вы Пісар­э­віч” Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / В. Рагаў­цоў // Род­нае сло­ва. — 2013. — № 2. — С. 30—32.
23. Ярмо­лен­ка, А. Мастац­кі свет ран­ніх апа­вя­дан­няў Мак­сі­ма Гар­эц­ка­га / А. Ярмо­лен­ка // Род­нае сло­ва. — 2013. — № 2. — С. 17—19.

Бра­му скар­баў сваіх адчы­няю біб­лія­гра­фіч­ны пака­заль­нік з наго­ды 125-годдзя нара­дж­эн­ня М. Гар­эц­ка­га

© Постав­ская цен­траль­ная рай­он­ная биб­лио­те­ка

2,281 про­смот­ров все­го, 1 про­смот­ров сего­дня