Дзяржаўная ўстанова культуры «Пастаўская цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма» Пастаўская цэнтральная раённая бібліятэка — Творчасць беларусскага адраджэння: бібліяграфічны паказальнік да 130-годдзя з дня нараджэння Алеся Гаруна.

Паставы, 2017

Урыўкі біяграфіі

Ты спевам разбудзіў народ свой напрадвесні,

Якому на алтар свой дыямент прынёс…

Яшчэ акорд не змоўк тваёй прыгожай песні,

Хоць струны абарваў жыцця паганы лёс.

Міхась Чарот

Алecь Гapyн – aдзiн з нaйвыдaтнeйшыx бeлapycкix пicьмeннiкaў пaчaткy XX cтaгoддзя. Пa тaлeнтy ён нe ўcтyпae тым, кaгo мы пa пpaвy нaзывaeм зacнaвaльнiкaмi cyчacнaй бeлapycкaй лiтapaтypы – Янкy Кyпaлy, Якyбy Кoлacy, Мaкciмy Бaгдaнoвiчy, Мaкciмy Гapэцкaмy. Тoлькi жыццёвы лёc ягo cклaўcя нaдзвычaй тpaгiчнa: caм ён нa пpaцягy цэлыx дзecяцi гaдoў быў aдapвaны aд cвaйгo acяpoддзя, aд poднaй зямлi. Зaймaццa лiтapaтypнaй твopчacцю мoг тoлькi ў нявoлi, a пaд кaнeц жыцця – вa ўмoвax paзбypaльнaй вaйны, iншaзeмныx нaшэcцяў, пaд yлaдaй aкyпaцыйныx pэжымaў.

Імя Алecя Гapyнa – выдaтнaгa пaэтa, пpaзaiкa, дpaмaтypгa, пyблiцыcтa нa пpaцягy aмaль цэлaгa cтaгoддзя з‑зa iдэaлaгiчныx пpычын былo фaктычнa пaд зaбapoнaй, a ягo твopчacць – штyчнa aдчyжaнaя aд лiтapaтypнaй cпaдчыны, вывeдзeнaя з кyльтypнaгa ўжыткy. Сёння ягo iмя cтaнoвiццa aдным з ciмвaлaў aдpaджэння, жыццё i лiтapaтypнaя cпaдчынa пepaacэнcoўвaюццa i выcтyпaюць як мaтывaцыйны фaктap для мacтaцкaй твopчacцi нoвыx пaкaлeнняў.

Алecь Гapyн – нaйбoльш вядoмы пceўдaнiм пicьмeннiкa, caпpaўднae пpoзвiшчa – Пpyшынcкi Алякcaндp Улaдзiмipaвiч. Нapaдзiўcя Алecь Гapyн 11 caкaвiкa 1887 гoдa. Штo тычыццa мecцa ягo нapaджэння, тo нaзывaeццa як Мiнcк, тaк i фaльвapaк Нoвы Двop Мiнcкaгa пaвeтa (cёння вёcкa Нoвы Двop Мiнcкaгa paёнa) ў бeднaй cям’i чopнapaбoчaгa, выxaдцa з вёcкi Пaдcтapынь Ствaлoвiцкaй вoлacцi Нaвaгpyдcкaгa пaвeтa (cёння гэтa Івaцэвiцкi paён Бpэcцкaй вoблacцi).

Скончыў гарадское прыхацкое вучылішча (1897), вучыўся ў рамесніцкім вучылішчы на чырвонадрэўшчыка. У 1904 г. уступіў у партыю эсэраў, стаў актыўным падпольшчыкам. За рэвалюцыйную дзейнасць у 1907 г. арыштаваны і высланы на пасяленне ў Сібір. Ссылку адбываў у Іркуцкай губерніі. У верасні 1917 вярнуўся ў Мінск хворым на сухоты. Віцэ-старшыня Усебеларускага з’езда 1917; удзельнічаў у стварэнні БНР. Рэдагаваў газету “Беларускі шлях” (1918). У час польскай акупацыі быў членам Беларускай вайсковай камісіі, Часовага беларускага нацыянальнага камітэту (з 12.8 да 17.10.1919 – старшыня). У 1920 хвароба абвастрылася. Па дарозе на курорт Закапанэ памёр у Кракаве.

У друку дэбютаваў вершам “Маці-Беларусі” ў 1907 г. (“Наша ніва”). Выступаў з публікацыямі вершаў і апавяданняў у газетах “Наша ніва”, “Беларус”, “Вольная Беларусь”. У 1918 г. выйшаў зборнік “Матчын дар”. У 1920 г. – зборнік п’ес для дзяцей “Жывыя казкі”.

Выступаў як паэт, празаік, публіцыст, дзіцячы пісьменнік.

Асноўныя творы

Harun, A. Kamu što… : žart / Aleś Harun // Biełaruski kalendar na 1914 hod. – Wilnia, 1914. – S. 85–86.
Harun, A. Naċnyje dumki / Aleš Harun // Biełaruski kalendar “Našaje Niwy” na 1911 hod. – Wilnia, 1911. – S. 80–81.
Harun, A. Vosień / A. Harun // Пралескі = Praleski. – 1935. – № 8. – С. 2.
Анталогія беларускай байкі / уклад. І.Л. Янушкевіча. – Мінск : Ураджай, 2001. – 267 с. – Творы А. Гаруна на с. 43–50.
Беларуская літаратурная спадчына : анталогія : у 2 кн. / [уклад.: С.А. Курбанава і інш.]. – Мінск: Беларус. навука, 2011. – Кн. 1. – 1028 с. – Творы А. Гаруна на с. 479–500.
Выпісы з беларускае літаратуры: новы і найноўшы кругабегі / улож. спец. каміс. пры выдавецтве. – Менск: Сав. Беларусь, 1923. – 284 с. – Творы А. Гаруна на с. 73–79.
Гарун, А. «Як ліст вярбінкі маладой…» / Алесь Гарун // З роднае нівы. – Вільня, 1928. – С. 21.
Гарун, А. Našy straty ; Slub / Aleś Harun // Kalendar Krynica na 1921 hod. – Wilnia, 1920. – S. 26–28, 63.
Гарун, А. Варожба: засцянковая аповесць / Алесь Гарун // Русалка – спакусніца: [анталогія усходнеславянскай балады] / уклад. І.Ф. Штэйнер; Гомел. дзярж. ун‑т імя Ф. Скарыны. – Гомель, 2004. – C. 218–225.
Гарун, А. Вецер / Алесь Гарун // Беларускі календар “Нашае Нівы” на 1912 год. – Вільня, 1912. – С. 89.
Гарун, А. Выбраныя творы / Алесь Гарун; уклад. У. Казбярука. – Мінск: Беларус. кнігазбор, 2003. – 445 с. – (Беларускі кнігазбор: БК / Ін‑т літ. імя Я. Купалы Нац. акад. навук Беларусі. Сер. 1, Мастацкая літаратура).
Гарун, А. ―Датрымаў характар‖ : [абразок у 1 адслоне] / А. Гарун // Зборнік твораў для дзіцячага тэатру. – Менск, 1920. – С. 25–34.
Гарун, А. Дзяўчаці ; Шлюб / Алесь Гарун // Яна і Я : вершы і песні пра каханне / [уклад. У. Сіўчыкаў, Р. Шастак]. – Мінск, 2005. – С. 154–155.
Гарун, А. Добрыя дзеці / Алесь Гарун // Заранка. – 1927. – [Кн. 1.] – С. 4–5.
Гарун, А. Думы ў чужыне ; Навакол… / Алесь Гарун // Biełaruski kalendar na 1916 hod. – Wilnia, [1916]. – С. 33–37.
Гарун, А. Жывыя казкі для дзіцячага тэатру / А. Гарун. – Менск: Друк. інвалідаў, – 52 с.
Гарун, А. Жыццѐ / Алесь Гарун // Анталогія беларускага санета / уклад. Я. Хвалей. – Мінск, 2002. – С. 19.
Гарун, А. Жэбрачка; Юдам / Алесь Гарун // Калядная пісанка, 1913 год. – Факсім. выд. – Мінск, 2012. – С. 49–53.
Гарун, А. Жэбрачка; Юдам / Алесь Гарун // Колядная пісанка, 1913 год. – Вільня, 1913. – С. 49–53.
Гарун, А. Изъ современной жизни. Тихорѣцкій погромъ. Отъ розги къ желтому билету / А. Г. – [Б. м.]: Тип. “Свободы”, – 62 c.
Гарун, А. І я з народам… : вершы, апавяданні, п’еса : для сярэд. і ст. шк. узросту / Алесь Гарун; уклад. У. Казбярука. – Мінск: Маст. літ., 2007. – 140, с.
Гарун, А. Мае коляды / А. Сумны. – Вільня: Друк, 1920. – 15 с.
Гарун, А. Матчын дар : думы і песьні, 1907–1914 . г. / Алесь Гарун. – Факсім. выд. – Мінск: Маст. літ., 1988. – 125, [2] с.
Гарун, А. Матчын дар і іншыя творы / пад рэд. А. Адамовіча, С. Станкевіча; Беларус. ін‑т навукі й мастацтва. – Нью-Ёрк; Мюнхэн: Бацькаўшчына, 1962. – 270 с.
Гарун, А. Матчын дар: вершы, апавяданні, п’есы : для ст. шк. узросту / Алесь Гарун. Запіскі Самсона Самуся / А. Мрый; уклад. У. Казбярука. – Мінск: Юнацтва, 1995. – 474 с.
Гарун, А. Матчын дар: думы і песьні, 1907–1914 / А. Гарун; пад рэд. І. І. Замоціна ; [Беларус. акад. навук]. – Менск: [б. в.], – 160 с.
Гарун, А. Матчын дар: думы і песьні, 1907–1914 г. г. / Алесь Гарун. – Менск: Друк. Я. Грынблята, 1918. – 128 с.
Гарун, А. Мяцеліца / Алесь Гарун // Беларускі календар на 1925 год. – Вільня, 1925. – С. 15.
Гарун, А. На сьмерць / Алесь Гарун // Анталогія беларускай эпітафіі / уклад. А. Кудласевіч. – Мінск, 2000. – С. 51–53.
Гарун, А. Роднаму краю / Алесь Гарун // Беларускі календар “Нашай Нівы” на 1913 год. – Вільня, 1913. – С. 92–93.
Гарун, А. Сэрцам пачуты звон: паэзія, проза, драматургія, публіцыстыка / Алесь Гарун; уклад. У. Казберука. – Мінск: Маст. літ., 1991. – 359 с.
Гарун, А. Хто сказаў / Алесь Гарун // Дэкляматар / рэд. М. Гарэцкі. – Вільня, 1921. – С. 7–8.
Гарун, А. Януку Купалу / Алесь Гарун // Свой пачэсны пасад: кніга пра Янку Купалу: [для ст. шк. узросту] / уклад. С. Панізьніка. – Мінск, 1999. – С. 230.
Дварчанін, І. Хрэстаматыя новай беларускай літэратуры (ад 1905 году) : для ст. кл. беларус. сярэд. школ / І. Дварчанін. – Вільня : Беларус. выд. т‑ва, 1927. – 292, [2] с. – Творы А. Гаруна на с. [213–237.]
Дзень паэзіі-81 / [уклад. П. Макаль; рэдкал.: В. Зуѐнак (гал. рэд.) і інш.]. – Мінск: Маст. літ., 1981. – 286 с. – Творы А. Гаруна на с. 243–251.
Дыямэнты беларускага прыгожага пісьменства: [зборнік абраных твораў]. – Кіеў: Беларус. выд-ва “Зорка”, 1919. – № 1. – 84 с. – Творы А. Гаруна на с. 79–80.
З літаратурнай спадчыны: апавяданні Алеся Гаруна / падрыхтоўка да друку У. Казбярука // Полымя. – 1988. – № 6. – С. 95–118.
Зажынкі: [першы збор твораў беларус. песьняроў і пісьменнікаў]. – Масква: [б. в.], 1918. – 142 с. – Творы А. Гаруна на с. 47–50, 81.
Купала, Я. Беларускі дэкляматар: чырвоны дудар / злажылі: Я. Купала, Ц. Гартны, А. Ляжневіч. – Менск: Сав. Беларусь, 1924. – 356 с. – Творы А. Гаруна на с. 28–29, 33, 41–42, 142–143, 165–166, 173, 176, 185, 186, 202–204, 279–280, 286, 302.
Літаратура 1900–1930‑х гадоў / [уклад. А.А. Манкевіч]; навук. рэд. С. Л. Гаранін. – Мінск: Маст. літ., 2014. – 942 с. – Творы А. Гаруна на с. 270–448. – (Залатая калекцыя беларускай літаратуры: у 50 т. / Ін‑т мовы і літ. імя Я. Коласа і Я. Купалы Нац. акад. навук Беларусі; рэдкал. : У.В. Гніламѐдаў [і інш.] ; т. 6).
Ляжневіч, А. Дэкляматар / злажыў Алесь Ляжневіч. – Менск: Белдзяржвыд, 1928. – 431 с. – Творы А. Гаруна на с. 36–37, 210–211, 213, 233.
Роднай старонцы : зборнік твораў канца XVIII – пачатку XX ст.: [для ст. шк. узросту / уклад. : Т.Ф. Рослік]. – Мінск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. – 271 с. – Творы А. Гаруна на с. 262–269.
Сонца святое – Хрыстос: зб. беларус. духоўн. паэзіі / Біблейскае т‑ва Рэсп. Беларусь. – Мінск: Біблейскае т‑ва, 2001. – 191 с. – Творы А. Гаруна на с. 41–43.
Спадчына: зб.: [для мал. і сярэд. шк. узросту] / уклад. У.М. Казбярук. – Мінск: Юнацтва, 1999. – 365 с. – Творы А. Гаруна на с. 116–152.

Пераклады твораў А. Гаруна на іншыя мовы

Мелодыя натхнення = A melody of inspiration / склад. Т.А. Сінькевіч; [тэкст паралельна на беларус. і англ. мовах]. – Мінск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. – 239 с. – Творы А. Гаруна на с. 66–79.
The images swarm free: a bi-lingual selection of poetry by Maksim Bahdanovič, Aleś Harun and Źmitrok Biadula: [выд. на беларус. і англ. мовах] / transl. by V. Rich; ed. by A. McMillin. – London: The Anglo-Byelorus. Soc., 1982. – 135 p. – Творы А. Гаруна на с. 61–103.

На балгарскую мову

Антология на беларуската поезия / съcт. Р. Евтимова ; [прев.: Х. Попов, З. Василева]. – София: Панорама, 2000. – 703 c. – Творы А. Гаруна на с. 106–107.
Вълчев, Н.С. Беларуската моя тетрадка: избр. преводи / Найден Вълчев; [ред. Н. Гілевіч]. – Мінск: Беллітфонд, 2000. – 279 с. – Творы А. Гаруна на с. 63–64.

На нямецкую мову

Störche über den Sümpfen: belorus. erzähler / hrsg. von N. Randow. – Berlin: Volk u. Welt, 1971. – 507 s. – Творы А. Гаруна на с. 98–108.

На польскую мову

Harun, A. Kto powiedział… / Aleś Harun; [przeł. J. Huszcza] // Antologia poezji białoruskiej / wybr. i oprac. J. Huszcza. – Wrocław, 1978. – S. 180–181.
Wiatr od Niemna : antologia poezji białoruskiej / [red. : M. Łuksza, A. Na-wrocki]. – Warszawa : IBiS, 2013. – 138 – Произведения А. Гаруна на с. 25–30.

На рускую мову

Антология белорусской лирики XIX-XX веков / сост. и пер. с белорус. Г. Римского. – Минск: Беларус. кнігазбор, 2001. – 495 с. – Произведения А. Гаруна на с. 81–85.
Бурсов, И.Т. Шаги: антология белорусской поэзии: статьи, пер. на рус. / Иван Бурсов. – Минск: Виктор Хурсик, 2011. – 271 с. – Произведения А. Гаруна на с. 137–142.
Из литературного наследия: произведения Алеся Гаруна / пер. с белорус. Б. Спринчана // Неман. – 1988. – № 1. – С. 13–18.
Из прозы разных лет: произведения Алеся Гаруна / пер. с белорус. М. Волошки // Неман. – 1989. – № 9. – C. 34–59.
Ладья сокровищ: произведения белорусских писателей XIX – начала XX века / пер. с белорус. И.В. Саверченко. – Минск: Беларусь, 2015. – 318, с. – Произведения А. Гаруна на с. 156–159.

На ўкраінскую мову

Гарун, А. Вічній пам’яті Т. Г. Шевченка / Алесь Гарун ; [пер. на укр.] // Шевченкова дорога в Білорусь = Шаўчэнкава дарога ў Беларусь : літ.-публіцист. зб. / [упоряд. Р. М. Лубківський]. – Львів, 2004. – С. 19–21.

Літаратура аб жыцці і творчасці А.Гаруна

Алесь Гарун: мае ўспаміны // Беларускі сьцяг. – 1922. – № 1. – С. 19–21.
Алесь Гарун // Заранка. – 1927. – [Кн. 1.] – С. 3–4.
Барычэўскі, А. І. ‖Матчын дар‖ А. Гаруна / А. І. Барычэўскі // Узвышша. –1928. – № 2. – С. 167–183.
Васючэнка, П.В. «Ручаѐвая» трансцэндэнцыя : сімвалісцкая мадэль чалавечага існавання ў паэзіі Алеся Гаруна / П.В. Васючэнка ; Беларуская літаратура XX стагоддзя і сімвалізм / П.В. Васючэнка ; [навук. рэд. В. П. Жураўлѐў]; М‑ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Мін. дзярж. лінгвіст. ун‑т. – 2‑е выд., перапрац. і дап. – Мінск, 2016. – С. 156–158.
Гарбінскі, Ю. У. Гарун Алесь / Ю. У. Гарбінскі // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. / Беларус. энцыкл. – Мінск, 1994. – Т. 2. – С. 490–492.
Гарбінскі, Ю.У. Дар Алеся Гаруна / Юрась Гарбінскі // Беларуская мова і літаратура ў школе. – 1991. – № 1. – С. 46–53; № 11. – С. 48–54.
Гарун Алесь // Беларускія пісьменнікі: біябліягр. слоўнік: у 6 т. / Ін‑т літ. імя Я. Купалы Акад. навук Рэсп. Беларусь, Беларус. энцыкл.; пад рэд. А. В. Мальдзіса. – Мінск, 1993. – Т. 2. – С. 142–146.
Гарун Алесь // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794–1991: энцыкл. давед.: у 3 т. / Леанід Маракоў. – Мінск, 2002. – Т. 1. – С. 241–242.
Гарэцкі, М.І. Алесь Гарун (1887–1920) / Максім Гарэцкі // Гісторыя беларускае літаратуры Максім Гарэцкі / Максім Гарэцкі – 4‑е выд. пераробленае. – Мінск, 1926. – С. 207–210.
Грамадчанка, Т. К. Радкі з любові народжаных слоў: лѐс і творчыя набыткі Алеся Гаруна / Таіса Грамадчанка // Роднае слова. – 2002. – № 3. – С. 7–11.
Дубасава, А. Турма нарадзіла паэта / Анжаліка Дубасава // Першацвет. – 1998. – № 6. – С. 93–97.
История Белорусской дооктябрьской литературы / АН БССР, Ин‑т литературы им. Я. Купалы. – Минск: Наука и техника, 1977. – 639 с. – Об А. Гаруне на с. 440, 445, 451, 452, 457, 467, 468, 471, 473, 474.
Кавалевіч, А. Выяўленне патрыятычных матываў у паэзіі Алеся Гаруна / А. Кавалевіч // Слова ў мове, маўленні, тэксце : зб. навук. прац маладых вучоных-філолагаў / УА «Брэсц. дзярж. ун‑т імя А. С. Пушкіна», Філал. фак. – Брэст, 2011. – Вып. 3. – С. 26–28.
Казбярук, У. М. Алесь Гарун: 1887–1920 / У. М. Казбярук // Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя: у 4 т. / Нац. акад. навук Беларусi, Аддз. гуманіт. навук і мастацтваў, Ін‑т літ. імя Я. Купалы; рэдкал.: У. В. Гніламѐдаў [і інш.]. – Мінск, 1999. – Т. 1. – С. 319–334.
Казбярук, У. М. Вызваль дух свой, рабскі люд : пакутлівы шлях і творчыя здабыткі Алеся Гаруна / Уладзімір Казбярук // Роднае слова. – 1997. – № 3. – С. 11–25.
Казбярук, У. М. Пакутлівы шлях набыткаў / Уладзімір Казбярук // Полымя. – 2002. – № 7/8. – С. 245–265.
Казбярук, У.М. Светлай волі зычны звон: Алесь Гарун / У.М. Казбярук; навук. рэд. А.К. Каўка. – Мінск: Навука і тэхніка, 1991. – 63, [9] с.
Казбярук, У.М. Церневыя і лаўровыя вянкі Алеся Гаруна / Уладзімір Казбярук // Слова пра літаратуру і літаратараў: літ.-крыт. арт. па беларус. літ.: у 2 кн. / уклад.: В.В. Ашмян, У.А. Дзіско, Т.М. Саўчук. – Мінск, 2001. – Кн. 1, XIX – пачатак XX стагоддзя. – С. 431–456.
Клейнборт, Л.М. Алесь Гарун (А.В. Прушинский) / Л.М. Клейнборт // Молодая Белоруссия: очерк современной белорус. литературы, 1905–1928 г. г. / Л.М. Клейнборт. – Минск, 1928. – С. 282–291.
Клікуноў, А.В. Адвечны крыж: спроба разгляду паэтычнай спадчыны Алеся Гаруна ў кантэксце хрысціянскага светаўспрымання / Андрусь Клікуноў // Роднае слова. – 1999. – № 1. – С. 34–39.
Ларчанка, М.Р. Творчасць Алеся Гаруна / М.Р. Ларчанка; публ. падрыхт. В.П. Рагойша // Веснік БДУ. Сер. 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка – 2009. – № 2. – С. 7–10.
Лідзянкова, В. Народная і літаратурная балада : пераемнасць традыцыі і наватарства : на прыкладзе – Варожбы‖ Алеся Гаруна і ―Святланы‖ Васілія Жукоўскага / Вольга Лідзянкова // Роднае слова. – 2010. – № 3. – С. 27–29.
Мусорын, А.Ю. Тэанімічная лексіка ў паэзіі Алеся Гаруна / Аляксей Мусорын // Роднае слова. – 2005. – № 12. – С. 14–15.
На суд гісторыі : успаміны, дыялогі / [уклад. Б.І. Сачанкі]. – Мінск: Маст. літ., 1994. – 302 с. – Пра А. Гаруна на с. 39–60.
Навумовіч, У. Алесь Гарун: станаўленне творчай індывідуальнасці паэта / Уладзімір Навумовіч // Міфалогія – фальклор – літаратура : праблемы паэтыкі: зб. навук. прац / склад. Т. І. Шамякіна ; Беларус. дзярж. ун‑т [і інш.]. – Мінск, 2008. – Вып. 6. – С. 84–89.
Нарысы па гісторыі беларуска-рускіх літаратурных сувязей: у 4 кн. / Акад. навук Беларусі, Ін‑т літ. імя Я. Купалы; рэд.: В.А. Каваленка, І.Я. Навуменка. – Мінск: Навука і тэхніка, 1994.

Кн. 2 : Пачатак XX стагоддзя. 1900–1917. – 441, [1] с. – Пра А. Гаруна на с. 25, 26, 38–40, 43, 48, 52, 54, 57, 59, 61–65, 68, 70, 74, 77, 78, 80, 87, 89, 92, 113, 153.
Кн. 3 : 1917–1941 гг. – 397, [2] с. – Пра А. Гаруна на с. 140, 178, 179, 216, 249, 309.

Рагойша, У.В. Алесь Гарун: мастацкі феномен у гісторыка-культурным кантэксце / У.В. Рагойша // Беларускае Асветніцтва: вопыт тысячагоддзя: матэрыялы ІІ Міжнар. кангр., 17–19 мая 2000 г., [г. Мінск]: [у 3‑х кн.] / М‑ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Беларус. дзярж. пед. ун‑т імя М. Танка ; рэдкал.: А.І. Лугоўскі (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2001. – Кн. 3, ч. 1. – С. 129–132.
Рагойша, У.В. Алесь Гарун у кантэксце ўкраінскай літаратурнай класікі / Усевалад Рагойша // Роднае слова. – 2007. – № 3. – С. 8–11.
Рагойша, У.В. ―Матчын дар‖ Алеся Гаруна і ―Вянок‖ Максіма Багдановіча / У. В. Рагойша // Беларуская літаратура: рэсп. міжвед. зб. / М‑ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Гомел. дзярж. ун‑т. – 1992. – Вып. 20. – С. 29–37.
Рагойша, В. Тарас Шевченко і традиціï» украïнськоï класичноï літератури у творчості Алеся Гаруна / Всеволод Рагойша // Шевченкова дорога в Білорусь = Шаўчэнкава дарога ў Беларусь: літ.-публіцист. зб. / [упоряд. Р.М. Лубківський]. – Львів, 2004. – С. 211–216.
Рагойша, У.В. Творчасць Алеся Гаруна і фармаванне нацыянальнай свядомасці беларусаў / Усевалад Рагойша // Фарміраванне і развіццѐ нацыянальнай самасвядомасці беларусаў: [матэрыялы Міжнар. навук. канф., Маладзечна, 19–20 жніўня 1992 г.] / Аддз. навук. інфарм. па гуманіт. навуках Акад. навук Беларусі [і інш.]; рэд.: А. Анціпенка [і інш.]. – Мінск, 1993. – С. 334–347. – (Беларусіка = Albaruthenica ; кн. 2).
Рагойша, У.В. Этапы Алеся Гаруна / Усевалад Рагойша // Полымя. – 1990. – № 7. – С. 220- 230.
Рагуля, А.У. З чыстым сэрцам, з няласкавай доляй: [сацыяльная і эстэтычная праблематыка твораў Алеся Гаруна] / Аляксей Рагуля // Роднае слова. – 2007. – № 3. – С. 29–32.
Сенькавец, У.А. Структурная спецыфіка санета‖жыццѐ‖ Алеся Гаруна / У.А. Сенькавец // В мире литературы: сб. науч. тр. / [УО «Брест. гос. ун‑т им. А. С. Пушкина»]. – Брест, 2004. – Вып. 4. – С. 19–22.
Скалабан, В.У. ―Хай ведаюць патомкі…‖ / Віталь Скалабан // Роднае слова. – 1997. – № 8. – С. 195–207.
Трафімчык, А.В. Штрыхі да партрэта Алеся Гаруна / Анатоль Трафімчык // Роднае слова. – 2012. – № 3. – С. 8–11.
Шаладонава, Ж.С. Мастацкі дыскурс выгнанніка ў паэзіі Алеся Гаруна і Тараса Шаўчэнкі / Ж.С. Шаладонава // Духоўныя спектры агню: Тарас Шаўчэнка і беларуская літаратура пачатку XX ст. / Ж.С. Шаладонава; навук. рэд. М.І. Мушынскі; Нац. акад. навук Беларусі, Ін‑т мовы і літаратуры імя Я. Коласа і Я. Купалы. – Мінск, 2009. – Разд. 5. – С. 142–165.
Шаладонава, Ж.С. Песні свабоды і настальгіі: дыялектыка паняццяў ―Радзіма – чужына‖ ў паэзіі Тараса Шаўчэнкі і Алеся Гаруна / Жана Шаладонава // Роднае слова. – 2005. – № 9. – С. 13–17.
Шляхам гадоў: гіст.-літ. зб. / [рэдкал.: Г. Кісялѐў і інш.]. – Мінск: Маст. літ., 1994. – [Вып. 4] / уклад. Я. Янушкевіч]. – 350 с. – Пра А. Гаруна на с. 195- 198, 206, 208, 209, 211, 308–312. 324, 330.
Шукевіч-Трацьякоў, Р. Сьляпая любоў загубіла / Р. Шукевіч-Трацьякоў // Выпісы з беларускае літаратуры: новы і найноўшы кругабегі / улож. спец. каміс. пры выдавецтве. – Менск, 1923. – С. 70–71.
Шчэрба, С.М. Хрысціянскія матывы і вобразы ў паэзіі Алеся Гаруна / С.М. Шчэрба // VII рэспубліканскія Калеснікаўскія чытанні: матэрыялы рэсп. навук. канф. (г. Брэст, 15 снеж. 2009 г.): у 2 ч. / М‑ва адукацыі Рэсп. Беларусь, УА «Брэсц. дзярж. ун‑т імя А. С. Пушкіна»; [пад агул. рэд. А. С. Кавалюк]. – Брэст, 2010. – Ч. 1. – С. 205–208.
Ярош, М. Р. Янка Купала і беларуская паэзія / М.Р. Ярош; Акад. навук Беларус. ССР, Ін‑т літ. імя Я. Купалы ; [рэд. В.В. Барысенка]. – Мінск: Навука і тэхніка, 1971. – 255 с. – Пра А. Гаруна на с. 14, 16, 47, 50, 52, 97, 107–112, 130, 134, 142, 151.
McMillin, A. Harun / Arnold B. McMillin // Die Literatur der Weissrussen = A history of Byelorussian literature from its origins to the present day / Ar-nold B. McMillin. – Giessen, 1977. – Ch. 13. – S. 161–174.